वायू प्रदूषण मराठी माहिती | Air pollution information in marathi

 Air pollution information in marathi : वातावरणात असलेल्या वायुलाच हवा किंवा ऑक्सीजन म्हटले जाते. मनुष्याला जीवन जगण्यासाठी हवेची नितांत आवश्यकता आहे. परंतु आज काल टीव्ही, वृत्तपत्रामधील बातम्या सांगत आहेत की देशात विशेषतः दिल्ली व मुंबईसारख्या मोठ मोठ्या शहरांमध्ये वायू प्रदूषणाचे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढत आहे. आजच्या या लेखात आपण वायू प्रदूषण मराठी माहिती मिळवणार आहोत. वायू प्रदूषणाला हवा प्रदूषण देखील म्हटले जाते. हवा प्रदूषणाची कारणे काय आहेत आणि Air pollution information in marathi या बद्दल सविस्तर माहिती या लेखात देण्यात आली आहे.

वायू प्रदूषण काय आहे? वायू प्रदूषण मराठी माहिती

जेव्हा वातावरणात घातक पदार्थ जसे गॅस, धूलिकण, धूर व गंदगीचे प्रमाण अधिक होते तेव्हा वातावरणात वायू प्रदूषण वाढले असे मानले जाते. वायू प्रदूषणाने वातावरणात दूषित हवेचे प्रमाण वाढून, मनुष्याला श्वास घेण्यात अडचण निर्माण व्हायला लागते. दूषित हवेत जास्त वेळ श्वास घेतल्याने हृदय रोग, फफ्फुसे खराब होणे, कॅन्सर, मानसिक समस्या व किडनीचे रोग होतात. 

हवा प्रदूषणाची कारणे

हवा किंवा वायू प्रदूषण अनेक कारणांमुळे होते. त्यातील काही प्रमुख कारणे पुढील प्रमाणे आहेत:

लाकूड जाळणे 

भारतात आजही ही अन्न शिजवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात लाकडावर चालणारी चूल वापरली जाते. परंतु लाकूड जाळल्याने त्याचा निसर्गावर विपरीत परिणाम होतो. लाकूड जाळल्याने वायू प्रदूषण वाढते.

गाड्यांमधून निघणारा धूर 

हवा दूषित करून वायू प्रदूषण वाढवण्यात वाहनांमधून निघणारा धूर मोठ्या प्रमाणात समाविष्ट आहे. गाड्यांमधून निघणारा धूर सर्वात जास्त प्रदूषण पसरवतो.

कारखान्यातून निघणारा धूर

आधुनिकीकरणामुळे देशात दिवसेंदिवस कारखान्यांची संख्या वाढत आहे. प्रत्येक शहरात एक तरी कारखाना आपल्याला पहावयाला मिळून जाईल. एकीकडे हे कारखाने देशाच्या विकासामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतात तर दुसरीकडे कारखान्यांमधून निघणारे धूर मोठ्या प्रमाणात हवेला प्रदूषित करत असते. 

खराब पिकाला जाळणे

मागील काही काळात लक्षात आले आहे की वायू प्रदूषणात शेतकऱ्यांद्वारे खराब गवत जाळल्याने मोठ्या प्रमाणात वाढ झाली आहे. 

प्लास्टिकच्या वस्तू जाळणे

आजकाल बरेच लोक सकाळ संध्याकाळ झाडू मारून जमा झालेल्या प्लास्टिक च्या पिशव्या जाळून देतात. लोकांनी असे करायला नको कारण प्लास्टिक जाळल्याने प्रदूषणात वाढ होते. 

जंगलात लागलेली आग 

बऱ्याचदा जंगलात नैसर्गिकरित्या आग लागून जाते. ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणात झाडे जळून निसर्गाचे नुकसान तर होतेच पण याशिवाय आगीतून निघालेल्या धुक्यामुळे वायू प्रदूषणा मध्येही वाढ होते. 

खनन कार्यामुळे वाढणारे वायुप्रदूषण

आजकाल बऱ्याच ठिकाणी खनन कार्यात स्फोटकांचा उपयोग केला जातो. या विस्पोटकाने वातावरणात दूषित वायू निर्माण होऊन हवा प्रदूषित होते. 

सन उत्सव व मनोरंजना मुळे होणारे प्रदूषण

आज-काल जेव्हाही घरात आनंद व उत्साहाचा सण असेल तेव्हा फटाके फोडून जल्लोष साजरा केला जातो. फटाके दिवाळी नवीन वर्ष या काळात फटाके फोडल्याने वातावरणात प्रदूषण वाढते.

ध्वनि प्रदूषण माहिती वाचा येथे 

 

वायु प्रदूषणाचा प्रभाव - Vayu pradushan in marathi

प्रदूषणाचा आरोग्यावर विपरीत व खूप वाईट परिणाम होतो. वायू प्रदूषणाने डोळ्यांच्या समस्या जसे डोळ्यातून पाणी येणे, गळ्यात दुखणे, शिंक येणे, श्वास घेण्यात अडचण निर्माण होणे इत्यादी समस्या होतात. वायुप्रदूषण वाढल्यावर अॅलर्जी व श्वास संबंधी रोगही वाढायला लागतात. अनेक लोकांना कॅन्सर व मृत्यूलाही सामोरे जावे लागले आहे.

वायू प्रदूषण कमी करण्याचे उपाय 

• वायू प्रदूषण कमी करणे व यापासून स्वतःचा बचाव करण्यासाठी काही उपयुक्त टिप्स पुढे देण्यात आल्या आहेत.
• शासनाने 10 लाख किंवा त्यापेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या क्षेत्रांमध्ये प्रदूषण पसरवणारे कारखाने व उद्योगधंद्यांना तत्काळ बंद करायला हवे. 
• वायु मंडळामध्ये धुळीचे प्रमाण नियंत्रणात राखण्यासाठी कारखान्याच्या चिमणीला 80 ते 100 मीटरच्या उंचीवर ठेवायला हवे. 
• वाहनांमधून होणारे प्रदुषण रोखण्यासाठी गरज नसल्यास खाजगी वाहनाचा वापर कमीत कमी करायला हवा. ज्या प्रदेशात प्रदूषण अधिक वाढले आहे तेथे आँड इवन पद्धत वापरायला हवी.
• धूम्रपान, बिडी सिगारेट इत्यादींच्या धुक्याच्या संपर्कात येण्यापासून स्वतःचा बचाव करावा.
• वातावरणातील प्रदूषण कमी करण्यासाठी जास्तीत जास्त झाडे लावायला हवी.
• जास्तीत जास्त प्रमाणात पायी व सायकलवर चालण्याचा सराव करायला हवा. 
• शरीराला स्वस्थ ठेवण्यासाठी दररोज व्यायामाची सवय लावायला हवी. 
• वातावरणात प्रदूषण जास्त वाढल्यावर कमीतकमी बाहेर निघावे व बाहेर जाताना फेस मास्कचा वापर करावा.
• जेवणात विटामिन सी युक्त भोजन घ्यावे.